การเริ่มต้นธุรกิจก็เหมือนการสร้างบ้านในฝัน การที่คุณมีที่ดินสวยๆ มีไอเดียบ้านในหัวที่น่าอยู่แค่ไหน ก็ไม่สามารถสร้างให้เป็นจริงขึ้นมาได้หากไม่มีพิมพ์เขียวที่ดี ไม่มีงบประมาณที่ชัดเจน และไม่มีการบริหารจัดการทรัพยากรอย่างเป็นระบบ การทำธุรกิจก็เช่นกัน โดยเฉพาะเรื่องของ “ตัวเลข” หรือ “บัญชี” ที่หลายคนมักจะเบือนหน้าหนี รู้สึกว่ามันซับซ้อนน่าเบื่อ และอยากจะให้ใครสักคนมาจัดการให้ทั้งหมด
แต่ในฐานะที่เห็นคนเริ่มต้นธุรกิจมามากมาย บทเรียนหนึ่งที่สำคัญและช่วยให้ธุรกิจก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคง คือการที่เจ้าของกิจการต้องเข้าใจและสามารถทำบัญชีพื้นฐานของตัวเองได้ มันไม่ใช่เรื่องของการเป็นนักบัญชีมืออาชีพ ไม่ใช่เรื่องของการลงลึกในทฤษฎีที่ซับซ้อน แต่มันคือการรู้สถานะทางการเงินของธุรกิจตัวเองอย่างแท้จริง การรู้ว่าเงินเข้ามาจากไหน ออกไปที่ใด สิ่งนี้สำคัญอย่างยิ่งต่อการตัดสินใจในทุกย่างก้าวของธุรกิจ
ทำไมเจ้าของธุรกิจถึงต้องหันมาใส่ใจเรื่องตัวเลขที่ดูน่าเบื่อนี้ อาจเป็นเพราะการรู้ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้มองเห็นภาพรวมธุรกิจได้ชัดเจนขึ้น ไม่ว่าจะเป็นรายรับ รายจ่าย ต้นทุน กำไร สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่แค่ตัวเลขในกระดาษ แต่มันคือสัญญาณชีพของธุรกิจ เป็นเครื่องมือที่บอกว่าธุรกิจของคุณกำลังเติบโต อยู่ในภาวะทรงตัว หรือกำลังมีปัญหา หากไม่รู้ตัวเลขเหล่านี้ก็เหมือนกับการขับรถในที่มืด ไม่มีไฟหน้า ไม่มีมาตรวัดความเร็ว ไม่มีน้ำมัน มันอันตรายและพาคุณไปไม่ถึงจุดหมายแน่นอน
นอกจากนี้ การจัดการบัญชีเบื้องต้นยังช่วยให้สามารถวางแผนการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ การรู้ว่าเงินสดหมุนเวียนในธุรกิจเพียงพอหรือไม่ จะช่วยให้ตัดสินใจได้ว่าควรลงทุนเพิ่ม ขยายกิจการ หรือแม้กระทั่งประคับประคองในช่วงวิกฤติ และที่สำคัญที่สุด การรู้ต้นทุนที่แท้จริงของสินค้าและบริการจะช่วยให้ตั้งราคาได้อย่างเหมาะสม ทำให้มั่นใจได้ว่าทุกๆ การขายมีกำไร ไม่ใช่แค่ขายไปวันๆ เท่านั้น
เคยเห็นธุรกิจขนาดเล็กหลายแห่งไหม ที่เริ่มต้นด้วยความมุ่งมั่น แต่เพียงไม่นานก็ต้องปิดตัวลงเพราะขาดการบริหารจัดการเงินสดที่ดี หรือไม่เข้าใจโครงสร้างต้นทุนของตัวเอง? มีอยู่เคสหนึ่ง เป็นเจ้าของร้านกาแฟเล็กๆ ที่ทำกาแฟอร่อยมาก บรรยากาศร้านก็ดี มีลูกค้าประจำเยอะ แต่กลับมีปัญหาสภาพคล่องทางการเงินอยู่เสมอ เงินหมุนไม่ทัน ไม่มีเงินจ่ายซัพพลายเออร์ บางครั้งถึงกับต้องควักเงินส่วนตัวมาโปะ
ช่วงแรกเจ้าของร้านคิดว่าแค่ขายได้เยอะๆ ก็น่าจะพอแล้ว ไม่ได้บันทึกรายรับรายจ่ายอย่างละเอียด ไม่รู้ต้นทุนวัตถุดิบกาแฟแต่ละแก้วที่แท้จริง ไม่รู้ว่าค่าเช่าร้าน ค่าไฟ ค่าแรง เป็นสัดส่วนเท่าไหร่ของยอดขาย พอเริ่มมานั่งทำบัญชีง่ายๆ ด้วยตัวเอง แค่บันทึกรายรับ-รายจ่ายในสมุด หรือใช้โปรแกรม Excel ง่ายๆ เห็นตัวเลขที่ชัดเจนขึ้น ก็พบว่ากาแฟบางชนิดที่คิดว่ากำไรดี กลับมีต้นทุนเมล็ดกาแฟที่สูงเกินไป หรือบางเดือนมีค่าไฟที่สูงผิดปกติจากการเปิดแอร์นานเกินไป
การเห็นตัวเลขเหล่านี้ทำให้เจ้าของร้านสามารถปรับสูตร ลดการใช้พลังงาน หรือแม้กระทั่งเจรจากับซัพพลายเออร์ขอราคาที่ดีขึ้นได้ และที่สำคัญคือเข้าใจแล้วว่าเงินเข้า-เงินออกไปไหน ทำให้สามารถวางแผนการเงินในแต่ละเดือนได้ดีขึ้น ผลลัพธ์คือธุรกิจอยู่รอดได้ มีกำไรที่ชัดเจนขึ้น และไม่ต้องกังวลเรื่องเงินหมุนไม่ทันอีกต่อไป
ในที่สุดแล้ว การเรียนรู้เรื่องบัญชีพื้นฐานไม่ได้ซับซ้อนอย่างที่คิด มันคือทักษะสำคัญที่ช่วยให้เป็นเจ้าของธุรกิจที่มีศักยภาพและควบคุมทิศทางธุรกิจของตัวเองได้อย่างแท้จริง การรู้และเข้าใจตัวเลขเหล่านี้จะช่วยให้มองเห็นโอกาส แก้ไขปัญหา และเติบโตได้อย่างมั่นคง แม้จะไม่ได้รักตัวเลขมาก่อน แต่เชื่อเถอะว่าเมื่อเริ่มเข้าใจมัน จะเห็นว่ามันคือเครื่องมืออันทรงพลังที่จะพาธุรกิจไปสู่ความสำเร็จ
สำหรับผู้ที่อยากเริ่มต้นธุรกิจและต้องการที่ปรึกษาในการวางแผนธุรกิจและการตลาดให้สำเร็จในก้าวแรก สามารถติดตามข่าวสารและเคล็ดลับดีๆ หรือทักเข้ามาพูดคุยกับ Smart Startup ได้โดยตรงที่ Facebook Page: https://www.facebook.com/smartstartupthailand